Sint-Gillis en Berkane : al meer dan 10 jaar een vruchtbare samenwerking
In 2007 ging de gemeente Sint-Gillis een partnerschap voor internationale samenwerking aan met de gemeente Berkane in Marokko. Tot op de dag van vandaag werken beide gemeenten samen rond het thema sociale dienstverlening met de volgende doelstelling : “Het beleid op vlak van sociale dienstverlening ontwikkelen via de professionalisering en instandhouding van een dienst voor sociale dienstverlening en van geïntegreerde en gecoördineerde sociale projecten met de andere sociale actoren, ten voordele van burgers in het algemeen en van de meest kansarmen in het bijzonder”.
Bij het begin van het partnerschap deden zich er een aantal problemen voor, met name met betrekking tot de mogelijkheid van de gemeente Berkane om deel te nemen aan het nationaal ontwikkelingsinitiatief (Initiative Nationale de Développement) in Marokko, en wegens de noodzaak om meer projecten te realiseren. Bovendien kende het partnerschap een onderbreking van twee jaar. In 2010 werd het partnerschap echter hervat met de vaststelling dat de competenties voor de sociale dienstverlening beheerd worden door het maatschappelijk middenveld, hoewel het de gemeente Berkane is die de projecten financiert.
Ontwikkeling van het project
Na een bezoek te hebben gebracht aan de gemeente Sint-Gillis en er kennis te maken met de manier van werken, hebben de verkozenen van de gemeente Berkane een nieuwe dienst voor sociale en culturele zaken opgezet. Mettertijd ontstond er een nieuwe visie op het sociaal beleid, die heeft geleid tot veranderingen in de administratie, het maatschappelijk middenveld en de regionale en overheidsinstellingen.
In een eerste fase werd er een sociale analyse uitgevoerd, waaruit de uitwerking van een meerjarenplan en de structurering van de dienst voortvloeide. In een tweede fase konden dan alle sociale en culturele actoren worden geïnventariseerd en werd er een nieuwe netwerkingtool ontwikkeld : de sociale en culturele kaart. De eerste veranderingen zien het daglicht, met name door een grotere transparantie tussen de gemeente Berkane en de verenigingen.
Sinds 2010 is de gemeente Sint-Gillis bijzonder actief op het vlak van de opleiding van ambtenaren, met het oog op het versterken van de competenties van de gemeente Berkane om een betere dienstverlening aan de burgers te verzekeren. In 2012 werden er nieuwe opleidingen georganiseerd om de maatschappelijk werkers van de verenigingen de mogelijkheid te bieden hun competenties te diversifiëren, met thema’s die zowel betrekking hebben op sociale dienstverlening als op planningstechnieken en het opzetten van projecten. In datzelfde jaar werden in de Marokkaanse gemeente werken uitgevoerd voor de herinrichting en renovatie van de polyvalente zaal en de openbare bibliotheek van Berkane.
In 2014 werkten de twee gemeenten aan de oprichting en uitrusting van twee opleidingscentra voor vrouwen en een sportcentrum in de wijk Triffa. Het betreft projecten in achtergestelde wijken. In 2016 keurde de gemeente Berkane een reglement goed met betrekking tot de toekenning van subsidies door de Gemeenteraad. Volgend op de realisatie van al deze projecten was de eindconclusie van 2016 duidelijk : er is een sociaal beleid dat in overeenstemming met de lokale realiteit werd uitgewerkt, en een dienst voor sociale en culturele zaken die werd geprofessionaliseerd en uitgerust om samen met de andere sociale actoren geïntegreerde en gecoördineerde sociale projecten te realiseren ten voordele van burgers.
Voortbouwend op het reeds geleverde werk werd er een nieuw programma ingediend voor de periode van 2017 tot 2021. Dit laatste heeft tot doel het vruchtbare partnerschap verder te zetten, de professionalisering van de dienst te consolideren en te versterken, evenals de dynamiek van het maatschappelijk middenveld te bevorderen en zo het sociaal beleid van de gemeente te ondersteunen.
Professionele integratie van vrouwen
Vanaf 2014 werd er, met de opening van twee opleidingscentra voor vrouwen, een waaier van activiteiten opgezet, zoals workshops in culinaire vaardigheden, informatica en kappers- en schoonheidsverzorging, modern en traditioneel naaiwerk, … Hierbij was het voor de gemeenten belangrijk om vooral de wensen van de vrouwen zelf te respecteren. Bijgevolg omvatten de aangeboden opleidingen verscheidene thema’s en vakgebieden.
Het project is een waar succes. Enkele jaren na de lancering ervan zijn de resultaten reeds zichtbaar. Vrouwen hebben er een diploma behaald, en sommige onder hen hebben ondertussen werk gevonden of ervoor gekozen om een eigen project op te starten. Het was met name voor deze laatste groep dat het idee bij de gemeenten ontstond om professionele begeleiding te voorzien. Het opleidingsproces werd uitgekiend om hen te ondersteunen bij het denkproces over mogelijke projecten en hoe deze duurzaam gemaakt kunnen worden.
In 2022 hebben de gemeenten Sint-Gillis en Berkane hun partnerschap verlengd tot 2026. Voor de activiteiten die in het kader van dit nieuwe programma worden aangeboden, ligt de focus op de opleidingscyclus ten voordele van de laureaten van de opleidingscentra voor vrouwen (Centres de Qualifications pour les Femmes). Na de voltooiing van de opleidingen in 2021 kregen deze begunstigden immers een evaluatieformulier overhandigd. Hiermee konden ze hun verwachtingen en behoeften met betrekking tot de aangeboden opleidingen kenbaar maken. Bovendien werd na overleg met de overheidsdienst Entraide Nationale, de officiële partner van de gemeente Berkane voor het beheer van de opleidingscentra (CQF’s) en verantwoordelijk voor het pedagogisch programma en de examens, besloten om in het programma en het jaarlijkse examen ook economische concepten op te nemen.
De sociale dimensie van de centra
Naast de verschillende aangeboden thema’s, zoals informatica, verkooptechnieken en communicatie, worden er ook andere workshops, zoals conflictbeheersing, georganiseerd. Een van de prioriteiten van de centra is de welwillendheid van de opleidsters. Een goede verstandhouding met elk van de begunstigden, tussen de 15 en 55 jaar, is bijzonder belangrijk. Bovendien moet er een gepaste communicatievorm worden gevonden en moet men leren omgaan met eventuele problemen die tijdens de workshops naar voren komen.
Hoewel de vrouwen voornamelijk naar de centra komen om te leren, is de sociale dimensie van een dergelijk project niet te verwaarlozen. Elke vrouw heeft immers een ander traject, en sommige onder hen beginnen op een kwetsbaar moment in hun leven aan deze opleiding. De centra kunnen gezien worden als potentieel toevluchtsoord, waar ze er even tussenuit kunnen zijn. Voor Nadia Moumni, die het partnerschap voor de gemeente Berkane coördineert, en Naïma Amara, die hetzelfde doet voor de gemeente Sint-Gillis, beantwoorden de centra aan een behoefte om gehoord te worden en als volwaardige vrouwen en niet enkel als moeders of echtgenotes beschouwd te worden. Er wordt gekozen voor een echt participatieve aanpak, waarbij wordt overlegd met de vrouwen en er tijd wordt voorzien voor debriefing in verband met de programma’s. De vrouwen krijgen de kans om zelf ideeën en voorstellen aan te reiken. Door zich te engageren voor dit opleidingsproces kunnen ze een diploma verwerven, wat voor de deelneemsters bijzonder waardevol is.
In de eerste werkingsjaren van de centra, merkten de twee coördinatrices van het project soms een zekere terughoudendheid van de echtgenoten en vaders van de begunstigden. Er werd een dialoog opgezet om het belang en nut van deze twee centra voor iedereen duidelijk te maken. Mettertijd zag iedereen welk engagement er werd gevraagd : afwezigheden dienen te worden vermeden, het reglement en de werkplanning moeten worden nageleefd. In tegenstelling tot helemaal in het begin, zijn het nu de mannen – huisvaders en echtgenoten – die zich komen informeren en vervolgens hun vrouw of dochter aanmoedigen om zich voor de opleidingen in te schrijven.
Heel concreet wisten tal van vrouwen die deze opleidingsprogramma’s hebben gevolgd zich te emanciperen en hun onafhankelijkheid te vergroten. Sommige onder hen hebben ondertussen een kapsalon geopend, anderen hebben een coöperatieve opgericht, of zijn nu aan de slag als banketbakker, …
Voor de gemeenten Berkane en Sint-Gillis stopt het hier niet, en wordt er verder nagedacht over nieuwe en al even veelbelovende projecten.