Soliris.brussels : een decennium van engagement voor internationale solidariteit in Brussel
Wat oorspronkelijk het Brussels Regionaal Netwerk voor Internationale Solidariteit (BRNIS) was, zou uitgroeien tot Soliris. Dankzij ontmoetingen en uitwisselingen tussen medewerkers en verantwoordelijken van lokale overheden die actief waren op het domein van internationale samenwerking en hun middelen wilden bundelen om de impact van hun projecten te versterken, werd geleidelijk aan de basis gelegd voor een sterker gestructureerd platform dat zo de continuïteit en doeltreffendheid van de ondernomen acties kan verzekeren. De actoren die bij deze eerste structureringsfase betrokken waren, zijn het er unaniem over eens dat deze periode werd gekenmerkt door het streven om verder te gaan dan een gewone coördinatie.
Voor het toekomstige Soliris-platform was het jaar 2015 bijzonder bepalend. Het platform is immers het resultaat van een werk van lange adem waarbij men de beperkingen van het oorspronkelijke netwerk wilde overstijgen. Het werd opgezet als een ruimte voor een diversiteit aan actoren, waarbij niet alleen de Brusselse gemeenten actief op het domein van de internationale solidariteit worden betrokken, maar ook adviesraden voor internationale solidariteit, verenigingen, ngo’s en deskundigen uit de sector. De gedachte die aan de basis lag, ontstond tijdens de Europese Week van de Lokale Democratie (EWLD), een jaarlijks evenement dat tot doel heeft burgerparticipatie en lokale initiatieven ter bevordering van democratie en mensenrechten te stimuleren. De aanwezige gemeenten waren Etterbeek, Jette, stad Brussel en Sint-Joost-ten-Node. Ook de vzw Periferia en Participatie.brussels waren van de partij. Het evenement fungeerde dus als katalysator door de coördinatoren voor internationale solidariteit van de gemeenten bij elkaar te brengen en een opening te creëren voor de betrokkenheid van nieuwe partners, met name lokale verenigingen en ngo’s. Zo konden de gemeenten hun verschillende werkdomeinen voorstellen en kregen de verenigingen de kans om hun prioritaire thema’s te presenteren (hoe solidariteit in Brussel wordt gerealiseerd, hoe een adviesraad kan worden opgericht, hoe men van noord-zuidsolidariteit naar wereldburgerschap kan evolueren, enz.). Dit alles met het oog op het opbouwen van een omvattende database voor de solidariteit in Brussel. Daarnaast werd de rechtmatigheid van de aanpak nog versterkt, waardoor Soliris nu kadert in een breder perspectief op territoriale samenwerking. Volgens Emilie De Becker, lid van de Cel Internationale Solidariteit van de stad Brussel en betrokken bij de eerste aanzet tot Soliris : “De overgang van het Netwerk naar Soliris betekende een echte vooruitgang in de manier waarop initiatieven voor internationale solidariteit werden ontwikkeld en gerealiseerd”.
Een hybride model om alle actoren te bundelen en samen te brengen
Vanaf 2016 breidt het initiatief zich uit dankzij het door de ngo ITECO georganiseerde Open Forum, dat beoogde dit regionale netwerk vaste vorm te geven. Het Open Forum werd immers georganiseerd om diverse actoren uit de lokale internationale samenwerking te verenigen met oog op de uitwisseling van ideeën, de identificatie van synergieën en het leggen van de basis voor een samenwerking tussen een waaier van actoren. Het speelde dus een doorslaggevende rol door de deelnemers een forum te bieden waar ze hun verwachtingen kenbaar konden maken en de eerste strategische richtlijnen van het (toekomstige) Soliris-platform konden schetsen. Hierna sloten nog andere gemeenten en Wallonie Bruxelles International (WBI), zich aan bij het initiatief. De kwestie van de structurering blijft echter gevoelig. Hoe een ruimte voor samenwerking creëren zonder de administratieve rompslomp te verzwaren ? Na verschillende financieringspogingen en opeenvolgende coördinaties zag het idee van een hybride model het daglicht : een flexibele ruimte waarbinnen gemeenten, ngo’s en verenigingen zich op verschillende niveaus kunnen engageren, overeenkomstig hun beschikbaarheid en prioriteiten. Dit model wordt gekenmerkt door verschillende fasen : de uitbreiding van het netwerk naar verenigingen en ngo’s om de multi-actorenbenadering te versterken, de invoering van een duidelijker bestuur met een gezamenlijke aansturing door de verschillende belanghebbenden, de bepaling van langetermijndoelstellingen als leidraad voor de ondernomen acties, en de realisatie van een stabielere financiering om de duurzaamheid van het platform te verzekeren.
Soliris : een referentie inzake internationale samenwerking
In 2019 werd Soliris een sleutelspeler op het gebied van de internationale solidariteit in Brussel. Er diende immers een gemeenschappelijke werkruimte te worden gecreëerd als forum voor de respectieve thema’s van gemeenten en verenigingen. Het initiatief is uitgegroeid tot een echt multi-actorenplatform, waarin de inspanningen van de gemeenten, het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, verenigingen, diaspora-organisaties en ngo’s worden gebundeld. Doel is dus ook om deze gemeenten en verenigingen jaarlijks samen te brengen. De ambities brengen bijgevolg met zich mee dat gemeenten en verenigingen zich verenigen rond een gemeenschappelijke visie, dat middelen en expertise worden gebundeld om de impact van lokale initiatieven te maximaliseren en, tot slot, dat er een kader voor duurzame samenwerking wordt gecreëerd ter bevordering van gezamenlijke en gestructureerde acties. Dit wordt bevestigd door Anne-Françoise Nicolay, coördinator van de programma’s voor internationale samenwerking van de gemeente Jette, die ook betrokken was bij het ontstaan van het platform : “Vandaag kunnen we bogen op een echte collectieve dynamiek, en dat merken we aan de kwaliteit en reikwijdte van de gerealiseerde projecten”. Bovendien heeft Soliris, dankzij het verkrijgen van een gewestelijke financiering, in dat jaar een belangrijke mijlpaal bereikt. Dankzij deze financiële steun kon het platform verder gestructureerd worden en kon de coördinatie van lokale initiatieven geprofessionaliseerd worden. Het is ook door deze steun dat Soliris zijn partnernetwerk kon uitbreiden en concrete internationale solidariteitsprojecten op gemeentelijk niveau kon ontwikkelen.
Een ruimte in voortdurende ontwikkeling
Vandaag is Soliris in staat om lokale initiatieven te ondersteunen en tezelfdertijd de samenhang en complementariteit tussen de verschillende projecten van de leden te verzekeren. De grootste successen zijn de duurzaamheid en de reikwijdte van de initiatieven van de actoren van het platform. Bovendien vormde de eerste Soliris-dag, die plaatsvond op 17 november 2022 in het Brusselse Parlement, een ankerpunt voor initiatieven op het domein van de internationale solidariteit in de lokale context. Deze dag was met andere woorden het resultaat van de sinds de oprichting van het platform geleverde collectieve inspanningen. Zo kregen lokale initiatieven voor internationale solidariteit meer zichtbaarheid en werd het gevoel van verbondenheid tussen de verschillende betrokken actoren versterkt. Het evenement heeft bovendien een breder publiek bewust gemaakt en de rechtmatigheid van Soliris versterkt als onmisbaar platform voor lokale internationale samenwerking. Het is echter niet eenvoudig om de impact van Soliris op de Brusselse internationale solidariteit te bepalen, aangezien de sector nog veel meer overleg vereist, ondanks het feit dat Soliris al gelegenheden voor uitwisselingen biedt. Ook op gemeentelijk niveau zijn er nog diverse factoren die druk zetten en overleg en dialoog verhinderen. Soliris moet gemeenten dus meer opportuniteiten bieden om punten van convergentie te vinden. Zo zouden nieuwe actoren die zich bij het platform willen aansluiten bijvoorbeeld kunnen zorgen voor ondersteuning of een versterking van de capaciteit, of voor meer zichtbaarheid in het kader van de gewestelijke coördinatie. Doel is dat alle leden er zich in kunnen vinden en dat elke gemeente de verworvenheden in haar eigen context kan toepassen. Tot slot, illustreert de overgang van het BRNIS naar Soliris het belang van het opbouwen van internationale solidariteit van op het lokale niveau. Door verenigingen en burgers te betrekken en een participatief bestuursniveau te creëren, wordt een institutionele verankering verzekerd en een multi-actorenbenadering bevorderd, waarbij de duurzaamheid van de acties verzekerd is.
Om de uitdagingen van de internationale samenwerking aan te gaan en hierbij aan de verwachtingen van zijn leden te voldoen, blijft het Soliris-platform zich verder ontwikkelen. Dankzij het model met dubbele coördinatie kan het platform zijn acties aanpassen aan de specifieke behoeften van gemeenten en verenigingen. Het platform profileert zich als echte hefboom voor effectieve en gecoördineerde internationale solidariteit in Brussel en hoopt andere gemeenten, die hun acties op het domein van de internationale solidariteit willen structureren, te inspireren.